گزارش سالانه اَبر دِراک از وضعیت اینترنت در ایران – سال ۹۹

امسال نیز برای دومین سال پیاپی، اَبر دِراک گزارش سالانه خود را با عنوان «گزارش وضعیت اینترنت در ایران» منتشر کرد.

گزارش سالانه اَبر دِراک

این گزارش هر سال با استفاده از پردازش و تحلیل داده‌های فعالیت کاربران اَبر دِراک در اینترنت تهیه می‌گردد و ارائه‌دهنده تصویری از عادت‌ها و رفتارهای کاربران اینترنت و شامل رتبه‌بندی‌‌هایی از ارائه‌دهندگان خدمات هاستینگ (میزبانی)، تامین‌کنندگان اینترنت و … است.

این گزارش براساس جمع‌آوری و تحلیل داده‌های مراکز داده اَبر دِراک نظیر لاگ‌های سرورهای لب­ه (Edge Server)، توزیع کنندگان بار(Load Balancers)، زیرساخت‌­­های DNS و زیرسیستم‌های مانیتورینگ (NOC و SOC) در طول یک سال تولید شده است.

جامعه کاربری اَبر دِراک

در سال گذشته تعداد کاربران ایرانی CDN اَبر دِراک به ۴۵ میلیون نفر و مجموعا ۱۳۱ میلیون IP یکتا در کل دنیا رسیده که این میزان تنوع کاربر، امکان مدل‌سازی ماهیت وب‌سایت‌ها و اپلیکیشن‌های مختلف را به ۲۰ دسته‌بندی مختلف فراهم کرده است.

حجم لاگ تولید شده توسط این میزان کاربر در دسته‌بندی‌های مختلف، مبنایی با دقت قابل قبول برای بررسی رفتار جامعه آماری متشکل از کاربران اینترنت در ایران را ایجاد می‌کند. همچنین رشد ۵ برابری مشتریان اَبر دِراک در سال گذشته و افزایش ۸ برابری ترافیک عبوری از زیرساخت آن، نسبت به سال قبل نیز بر دقت این گزارش افزوده است.

گزارش امسال با پردازش و تحلیل بیش از ۱۸ میلیارد لاگ و رکورد ثبت شده طی سال ۱۳۹۹ تهیه شده و با ارائه اطلاعات جدیدی، شامل بخش‌های بیشتری نسبت به گزارش سالانه ۱۳۹۸ است.

در این گزارش سعی شده است تا حد امکان اطلاعات مورد نیاز کارشناسان و فعالان اینترنت و شبکه، گردآوری و بررسی شود. نتیجه‌ی این بررسی‌ها دید بهتری برای کارشناسان و فعالان حوزه IT کشور به همراه دارد و امکان تحلیل دقیق‌تری از شبکه فناوری اطلاعات کشور را فراهم می‌کند.

در ادامه، خلاصه برخی از تحلیل‌های به‌دست آمده بر اساس گزارش سالانه اَبر دِراک، در دو دسته تحلیل رفتار کاربران نهایی وب‌سایت‌ها و عملکرد وب‌سایت‌ها به شرح زیر آورده شده است:

کاربران نهایی وب‌سایت‌ها

از سال گذشته به دلیل همه‌گیری کرونا، روش‌ها و سبک زندگی مردم دچار تغییراتی گردید. وجود این سبک جدید زندگی در رفتارهای کاربران در اینترنت نیز بروز پیدا کرده است. نمونه‌هایی از این تغییر رفتار در تحلیل‌های به‌دست آمده از داده‌های کاربران اَبر دِراک به وضوح دیده می‌شود. 

بر اساس گزارش سالانه اَبر دِراک، در طول سال گذشته در دو بازه زمانی مرداد و آبان اوج ترافیکی مشاهده می‌شود. این بازه‌های زمانی با اوج گیری موج جدید کرونا تطابق دارد و بیانگر استفاده بیشتر از اینترنت در زمان قرنطینه است. نکته قابل توجه در این تحلیل‌ها این است که این افزایش در بازه فروردین ۱۴۰۰ دیده نشده است.

همچنین احتمالا به دلیل همه‌گیری کرونا و به تبع آن قرنطینه‌های انجام‌شده و دورکاری، ضریب استفاده از موبایل به نسبت سال قبل با افزایش ۷ درصدی روبرو شده‌ است. 

تحلیل دیگری که از رفتار کاربران نهایی وب‌سایت‌ها در این گزارش مشاهده می‌شود، حاکی از این است که بیشتر از ۵۰ درصد کاربران ایرانی از Google Chrome برای ورود به دنیای اینترنت استفاده می‌کنند.

براساس تحلیل‌های انجام شده، ایرانسل کماکان محبوب‌ترین اپراتور اینترنت کشور است و آسیاتک محبوب‌ترین اپراتور اینترنت ثابت و در رده سوم پراستفاده‌ترین سرویس اینترنت در ایران قرار دارد. 

تحلیل عملکرد وب‌سایت‌ها

از تحلیل‌های به دست آمده از عملکرد وب‌سایت‌ها می‌توان به اقبال مدیران وب‌سایت‌ها به استفاده از هاستینگ‌های داخلی اشاره نمود که این میزان نسبت به مدت مشابه در سال ۱۳۹۸ با رشد ۱۰ درصدی روبرو بوده است. 

در زمینه‌های امنیتی، بر اساس گزارش سالانه اَبر دِراک، ۱۲۰ حمله مخرب توسط زیرساخت امنیت ابری اَبر دِراک دفع شده که بزرگترین آن‌ها ۲۱۰ گیگابیت بر ثانیه ظرفیت داشته است. نکته حائز اهمیت در این آمار این است که اکثر قربانی‌های حملات مخرب را وب‌سایت‌های فروشگاه آنلاین و وب‌سایت‌های اطلاع‌رسانی خبری تشکیل می‌دهند. 

بر اساس تحلیل اطلاعات بدست آمده از این گزارشات، درصد حملات DDoS داخلی از ایران توسط دستگاه‌های آلوده به نرم‌افزارهای مخرب (Botnet) در تجهیزات همراه (تمامی دستگاه‌های هوشمند) از ۱۵ درصد به ۲۴ درصد افزایش داشته و همزمان با رشد دو برابری روبرو شده است.

همچنین تعداد حملات با حجم ترافیکی بالا نسبت به مدت مشابه سال قبل کاهش داشته و در مقابل حملات با تعداد درخواست زیاد مخرب افزایش قابل توجهی داشته‌اند.

مقابله با حملات

تحلیل اَبر دِراک از این موضوع، اهمیت نیاز به مقاوم‌سازی کسب‌و‌کارها در سطح اینترنت با استفاده از فناوری‌های امنیت ابری را نشان می‌دهد. چرا که در روش‌های سنتی، مقابله با حملات حجمی به‌وسیله‌ی مدیران فنی و با هماهنگی مراکز داده‌ی میزبان و با استفاده از راهکارهایی مانند BlackHoling رفع می‌گردید؛ اما در روش جدید حملات که با تعداد زیاد درخواست کم‌ حجم صورت می‌پذیرد پیچیدگی‌های فنی بیشتری را برای مقابله با حمله و دفع آن در مقابل کسب‌وکارها قرار می‌دهد.

نکته دیگر قابل توجه برای مدیران وب‌سایت‌ها و وب‌مسترها در این گزارش‌ها این است که ساعات دسترسی به وب‌سایت‌ها و بازدید کاربران از آن‌ها نسبت به سال قبل با فشردگی بیشتری همراه بوده و طول زمان کاهش بار وب‌سایت‌ها از ۷ ساعت به ۴ ساعت کاهش پیدا کرده، که نشان از افزایش تعداد ساعات کاری (سرانه) کاربران اینترنت در ایران دارد.

جزییات دقیق‌تری از این گزارش در ادامه آورده شده‌است.

قسمت اول: کاربران اینترنت

در این قسمت، براساس داده‌ها و آمارهای جمع‌آوری شده به‌وسیله‌ی اَبر دِراک در سال ۱۳۹۹، چکیده‌ای از ابعاد رفتاری کاربران اینترنت ایرانی در قالب ۵ دسته آورده شده است.

استفاده کاربران از سرویس‌دهندگان اینترنت (ISP ها)

در این قسمت پراکندگی سرویس‌دهندگان اینترنت مورد استفاده‌ی کاربران اَبر دِراک در شبکه داخلی کشور نمایش داده شده‌است.

بر اساس این داده‌ها، کاربران اینترنت در سال ۱۳۹۹ بیشتر از سال ۱۳۹۸ از اپراتورهای همراه استفاده کرده‌اند. ایرانسل و همراه اول از گروه اپراتورهای همراه هر دو در صدر رتبه بندی قرار دارند و آسیاتک و مخابرات ایران از گروه اپراتورهای ثابت رتبه‌های بعدی را به خود اختصاص داده‌اند.

مطابق با این داده‌ها، ۴ اپراتور ذکر شده دسترس‌پذیرترین ارائه‌دهندگان خدمات اینترنت برای کاربران ایرانی هستند.

استفاده صاحبان وب‌سایت‌ها از شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات میزبانی وب

میزان اقبال و استفاده مالکین وب‌سایت‌ها از شرکت‌های مختلف هاستینگ داخلی و خارجی را می‌توانید در اینجا مشاهده کنید. این آمار بر اساس داده‌های کاربران اَبر دِراک تنظیم شده است.

این نمودار در مقایسه با داده‌های سال ۱۳۹۸ با تقریب خوبی نشان‌دهنده استفاده‌ی صاحبان کسب‌وکارهای آنلاین و فعالین اینترنت داخلی در طول سال ۱۳۹۹ می‌باشد.

مطابق این گزارش، هرچند کیفیت سرویس‌دهی شرکت Hetzner آلمان و OVH فرانسه همچنان برای صاحبان وب‌سایت‌ها بیش از هر سرویس‌دهنده‌ی دیگری مورد پذیرش است، اما استفاده از میزبان‌های داخلی به نسبت دوره مشابه در سال قبل با ۱۰ درصد رشد روبرو بوده است.

نکته قابل توجه اینکه حتی بعد از رخداد آتش‌سوزی برای مرکز داده‌ی OVH در زمستان ۱۳۹۹، استفاده از این سرویس‌دهنده، دستخوش تغییرات چندانی نبوده و اقبال کاربران تا زمان انتشار این گزارش سیر نزولی نداشته است.

بیشترین استفاده کاربران از تامین‌کنندگان اینترنت در ایران (براساس بازدید از وب‌سایت‌های فعال بر بستر اَبر دِراک)

میزان استفاده کاربران در استان‌های مختلف کشور از اپراتور‌های مختلف سیار و ثابت کشور را با یکدیگر در اینجا نمایش داده شده است.

دو اپراتور سیار با تسلط بازار ۸۰ درصدی و بر اساس بیشترین استفاده در هر استان کشور در این نقشه نمایش داده شده است.

تامین‌کننده‌های ارتباطات ثابت محلی با بیشترین تعداد کاربربه علاوه تعداد سایر تامین کننده‌ها با مجموع بیشتر از ۹۰ درصد از کاربران در استان‌ها و بر اساس داده‌های تحلیلی اَبر دِراک در این نقشه نمایش داده شده‌اند.

زمان استفاده از اینترنت برای کاربران ایرانی (بر اساس بازدید از وب‌سایت‌های فعال بر بستر اَبر دِراک)

گسترش استفاده کاربردی از اینترنت در سال گذشته و جایگزینی فعالیت‌های حضوری با روش‌های مشابه اینترنتی به دلیل شرایط کرونا، ساعات کاهش بار ترافیکی اینترنت را از ۷ ساعت در روز به ۴ ساعت کاهش داده است.

اختلالات سرعت و کیفیت اینترنت در سال گذشته برای اپراتورها به دلیل افزایش همزمانی و همچنین افزایش ساعت‌های پر بار بوده که این تغییر رفتار به نسبت دوره مشابه در سال ۱۳۹۸ موید این موضوع می‌باشد. 

نمودار توزیع تجمعی کاربران اینترنت ایرانی در روزهای مختلف هفته هم نشان از افزایش استفاده از اینترنت نسبت به سال ۱۳۹۸ دارد. این داده‌ها بنا به روزهای تعطیل هفتگی در هر کشور نمایش‌های متفاوتی دارند. بازدید کاربران ایرانی در سال ۱۳۹۹ در روزهای غیر تعطیل رشد بالایی داشته و همچنین در روزهای تعطیل هم به نسبت مدت مشابه در سال قبل با رشد قابل توجهی روبرو بوده است.

مرورگرهای رایج کاربران ایرانی (بر اساس بازدید از وب‌سایت‌های فعال بر بستر اَبر دِراک)

مرورگر و سایز صفحه‌ی نمایشگر کاربر می‌تواند تجربه‌ی کاربری متفاوتی برای هر وب‌سایت ایجاد کند که با در نظر گرفتن آن‌ها می‌توان با دید بازتر برای بهبود وب‌سایت تصمیم گیری نمود.

گوگل‌کروم همچنان محبوب‌ترین مرورگر برای ایرانیان است و ۴۷ درصد استفاده‌ی کاربران را به خود اختصاص داده است. استفاده‌ی گسترده از تلفن‌های همراه و مخصوصا گوشی‌های مبتنی بر سیستم‌عامل اندروید، مرورگرهای موجود بر روی این گوشی‌ها را در رده‌های بعدی استفاده قرار داده است.

مطابق با داده‌های زیر کاربران موبایل در ایران نسبت به سال گذشته ۷ درصد افزایش پیدا کرده‌اند. اقدام به طراحی اپلیکیشن به صورت اختصاصی برای دستگاه‌های قابل حمل هوشمند زمانی توجیه‌‌پذیر است که درصد قابل توجهی از کاربران شما از موبایل برای دسترسی به کسب‌وکار شما استفاده کرده باشند. با توجه به داده‌های اَبر دِراک و ضریب ۶۱ درصدی کاربران دستگاه‌های هوشمند همراه نیاز به دسترسی‌پذیری کسب‌وکارها موضوعی گریزناپذیر است که مستلزم طراحی یا بازطراحی صفحات وب‌سایت برای این دسته از کاربران خواهد بود.

---

قسمت دوم: عملکرد اَبر دِراک

در این قسمت عملکرد سرویس‌های مختلف اَبر دِراک از جمله شبکه توزیع محتوا، سرویس امنیت ابری، سرویس Cloud DNS و زیرساخت‌های Cloud Operation Center اَبر دِراک به صورت آماری آورده شده است.

این اطلاعات بر اساس گزارش‌های سرویس تحلیل داده‌ی اَبر دِراک استخراج شده و عملکرد قسمت‌های مختلف فناوری‌های هوشمند اَبری دِراک را نمایش می‌دهد.

ترافیک تبادلی شبکه‌ی اَبر دِراک

این نمودار حجم ترافیک تبادل‌شده توسط اَبر دِراک به کاربران نهایی را نشان می‌دهد.
نقاط اوج این نمودار در مردادماه و آبان‌ماه حاکی از رشد استفاده‌ی کاربران از اینترنت در ایران (وب‌سایت‌های فعال بر بستر اَبر دِراک) در سال گذشته است.

زیرساخت‌های اَبر دِراک رشد ۷ برابری را در حجم ترافیک تبادلی نسبت به سال قبل داشته است.

کاربران منحصر به فرد

کاربر یکتا، در این نمودار، به آدرس یکتای اینترنتی (IP Address) اطلاق می‌گردد که در هر ماه حداقل یک بار از یکی از وب‌سایت‌های قرار داشته بر بستر اَبر دِراک بازدید کرده‌اند.
میزان کاربران فعال نهایی اَبر دِراک در سال ۹۹ نسبت به سال قبل ۵.۵ برابر افزایش داشته است.

درخواست‌های پردازش‌شده توسط اَبر دِراک

این نمودار نشان‌دهنده‌ی تعداد درخواست‌های کاربران از اَبر دِراک است که توسط اَبردراک پردازش و پاسخ داده شده‌اند. این درخواست‌ها بدون در نظر گرفتن پاسخ‌گویی از Cache یا سرور اصلی نمایش داده شده‌اند.

در اینجا نیز مطابق با نمودار ترافیک تبادلی، اوج درخواست‌های پردازش شده در اَبر دِراک در زمان‌های قرنطینه در تیر و آبان ۹۹ است.

درخواست‌های DNS

سرویس Cloud DNS اَبر دِراک در کنار راهکار CDN حجم زیادی از درخواست‌های کاربران را پاسخ می‌دهد. نمودار زیر بیانگر نحوه توزیع پاسخ‌های اَبر دِراک به درخواست‌های مختلف DNS کاربران در ماه‌های مختلف سال ۹۹ است.

رشد ۶ برابری IPهای منحصر به فرد به نسبت سال گذشته، نشان‌دهنده‌ی استفاده‌ی بیشتر کاربران مختلف ایران و دنیا از CDN اَبر دِراک است.

حملات منع سرویس دفع شده

سرویس DDoS Protection اَبر دِراک حجم بالایی از حملاتی که بر روی وب‌سایت‌ها صورت می‌پذیرد را به صورت کاملا هوشمند شناسایی و دفع می‌کند. حملات صورت گرفته به وب‌سایت‌های استفاده کننده از بستر اَبر دِراک نسبت به مشابه سال قبل افزایش چشمگیری داشته است. ۱۲۰ حمله مخرب توسط سرویس امنیت ابری اَبر دِراک دفع شده که بزرگ‌ترین حجم ترافیک حملات انجام شده ۲۱۰ گیگابیت بر ثانیه بوده است.

در این نمودار حملات دفع‌شده توسط سرویس امنیت ابری اَبر دِراک در سال ۱۳۹۹ به تفکیک ماه نمایش داده شده است.

در این نمودار شدت حملات دفع‌شده توسط سرویس امنیت ابری اَبر دِراک در سال ۱۳۹۹ به صورت روزانه نمایش داده شده است.

نمودار بعد، ۳ عدد از بزرگ‌ترین حملات حذف شده‌، تا تعداد و تناوب حملات دیگر، مشخص‌تر نشان داده شود.

در مقایسه با مدت مشابه سال قبل تعداد حملات روز به روز افزایش یافته و عمده‌ی حملات به سمت حملات با رفتار ارسال درخواست‌های زیاد متمرکز شده‌اند. به همین دلیل استفاده‌ از سرویس‌های امنیتی برای مقابله با این حملات بیشتر از قبل مورد نیاز کسب‌وکارها می‌باشد. نکته دیگر در بررسی حملات این است که دیگر تنها وب‌سایت‌های بزرگ و با بازدیدکننده بالا هدف این حملات نیستند و وب‌سایت‌های کوچک‌تر هم مکررا مورد حمله‌های منع دسترسی قرار می‌گیرند. 

* برخی از نمودارها و مقادیر عددی با مقداری خطا روبرو هستند که در کنار هرکدام از این نمودارها، میزان خطا و دلیل آن ذکر شده است.

---