بانکداری ابری چیست؟ راهکاری نوین در صنعت مالی و بانکی

به گزارش موسسه تحقیقاتی Capgemini، امروزه 91 درصد از بانک‌ها و موسسات مالی مهاجرت ابری را آغاز کرده‌اند. این در حالی است که در سال 2020، فقط 37 درصد از شرکت‌ها اقدام به مهاجرت ابری کرده بودند. رشد چشمگیر استفاده از خدمات ابری در صنعت بانکی نوید تغییرات اساسی را می‌دهد که با وجود مزایایی مانند مقیاس‌پذیری، بهبود امنیت و کاهش هزینه‌ها کاملا قابل درک است.

در این مقاله قصد داریم به بررسی بانکداری ابری و استفاده از سرویس‌های رایانش ابری در صنعت مالی اشاره کنیم. اگر در حوزه مالی و بانکداری مشغول فعالیت هستید، مطالعه این مقاله دید روشنی از کاربرد رایانش ابری در اکوسیستم مالی به شما خواهد بخشید.

بانکداری ابری چیست؟

بانکداری ابری (Cloud banking) به ارائه خدمات بانکی توسط مؤسسات مالی اشاره دارد که از طریق اینترنت و بر حسب تقاضا انجام می‌شود. این نوع از بانکداری با دسترسی از راه دور مشابه سایر خدمات رایانش ابری، به منابع محاسباتی مانند سرورهای فیزیکی، سرورهای مجازی، مراکز داده و نرم‌افزار به‌عنوان سرویس (SaaS) متکی است.

بانکداری مبتنی بر ابر علاوه‌بر ارائه سهولت و دسترسی بیشتر، تجربه مشتری را به روش‌های دیگری از جمله امکان پرداخت آنلاین برای بسیاری از موارد نیز بهبود می‌بخشد. به‌عنوان مثال، از خدمات بانکداری ابری می‌توان برای پرداخت هزینه رزرو سفر یا مشاهده آنلاین فیلم به‌صورت پرداخت به‌ازای بازدید استفاده کرد.

به‌علاوه، اکوسیستم ابری برای کاهش هزینه‌ها و برآورده کردن سایر نیازهای کسب‌وکار به بخش مالی نیز کمک می‌کند. بانک‌ها در سراسر جهان از قدرت پلتفرم‌های ابری برای کاربردهای گوناگون بهره می‌برند؛ از توانمندسازی برنامه‌های کاربردی که دورکاری را بهبود می‌بخشند گرفته تا ارائه توان محاسباتی بالا برای اجرای برنامه‌های هوش مصنوعی (AI)، یادگیری ماشین (ML) و اینترنت اشیا (IoT).

چرا بانکداری ابری مهم است؟

بانکداری ابری فعالیت‌های روزمره مانند خرید را برای مصرف‌کنندگان بسیار آسان‌تر کرده است. کارهایی مانند خرید مواد غذایی و برداشتن فرزندانتان از مدرسه را در نظر بگیرید. تا قبل از ظهور بانکداری ابری، انجام این کارها مستلزم توقف‌های متعدد در مکان‌های مختلف بود؛ اما با وجود خدمات بانکی ابری، هر کسی با استفاده از یک گوشی هوشمند و برنامه بانکداری ابری می‌تواند به‌راحتی این کارها را انجام دهد.

بااین‌حال، قدرت بانکداری ابری تنها به مصرف‌کنندگان محدود نمی‌شود. بانک‌ها و موسسات مالی نیز به‌طور فزاینده‌ای از این فناوری برای بهبود امنیت داده‌ها، ایجاد محصولات نوآورانه‌تر و به‌کارگیری فناوری‌های پیشرفته‌ای مانند هوش مصنوعی (AI) و یادگیری ماشین (ML) برای خودکارسازی کارهای روزمره استفاده می‌کنند.

در واقع، مهاجرت ابری در مؤسسات مالی به‌قدری گسترده شده است که این بخش با سرعت بیشتری نسبت به سایر صنایع در حال پیشرفت است. به‌گفته IBM، صنعت مالی در حال حاضر حدود 16 درصد از هزینه‌های جهانی مربوط به خدمات ابری را به خود اختصاص می‌دهد.

مزایای بانکداری ابری برای موسسات مالی

استفاده از ابر برای ارائه محصولات و خدمات بانکداری بهتر به مشتریان و تحقق اهداف تحول دیجیتال موسسات مالی چندین مزیت مهم را در بر دارد. در ادامه به بررسی مزایای استفاده از رایانش ابری در بانکداری و موسسات مالی می‌پردازیم:

کاهش هزینه‌ها

انتقال بار کاری به ابر برای بانک‌ها هزینه‌های مرتبط با ذخیره‌سازی و تحلیل داده‌ها را کاهش می‌دهد. با توجه به اینکه بانک‌ها بر اساس قوانین، موظف به نگهداری سوابق مالی دقیق از تمامی مشتریان هستند، خدمات رایانش ابری از جمله سرور ابری برای بانک‌ها قطعا ارزش زیادی برای کشف دارد. بانکداری ابری به مؤسسات مالی اجازه می‌دهد تا به‌جای استفاده از مدل سنتی ذخیره‌سازی داده‌ها در محل، از راه‌حل‌های انعطاف‌پذیرتر و مبتنی‌بر پرداخت به‌ازای مصرف بهره ببرند که با تغییر نیازهایشان نیز قابل تنظیم باشد.

افزایش امنیت و تطبیق داده‌ها

ازآنجایی‌که بانک‌ها از مهم‌ترین اطلاعات و دارایی‌های مشتریان محافظت می‌کنند، همواره هدف حملات هکری و کلاهبرداری قرار می‌گیرند؛ اما انتقال خدمات مالی به فضای ابری باعث افزایش امنیت داده‌های مشتریان می‌شود. راهکارهای مدرن بانکداری ابری با افزودن لایه‌های حفاظتی اطلاعات مشتریان را امن نگه می‌دارند.

راه‌حل‌های رایانش ابری به بانک‌ها کمک می‌کنند تا با مقررات همواره در حال تغییر صنعت مالی هماهنگ بمانند. علاوه‌بر این، بسیاری از خدمات ابری قابلیت بازیابی فاجعه (DR) دارند که به مؤسسات مالی کمک می‌کنند پس از نقض امنیتی یا قطعی‌های گسترده، به‌سرعت بازیابی شوند.

بهره‌مندی از قابلیت‌های هوش مصنوعی

استفاده از ابر به بانک‌ها این امکان را می‌دهد تا از قدرت هوش مصنوعی (AI) در بارهای کاری مختلف بهره‌مند شوند. از جمله کاربردهای هوش مصنوعی در رایانش ابری برای بانک‌ها می‌توان به حوزه داده‌های مشتری و توسعه محصولات اشاره کرد. هنگامی که یک بانک داده‌های مشتری را در ابر ذخیره می‌کند، الگوریتم‌های هوش مصنوعی می‌توانند به‌طور مداوم آن‌ها را برای کشف بینش‌هایی در مورد رفتارهای مشتری اسکن کنند و سپس برای طراحی محصولات و ویژگی‌های جدید به کار برند.

در حوزه مدیریت ارتباط با مشتری (CRM) نیز می‌توان از قابلیت‌های هوش مصنوعی در بانکداری ابری استفاده کرد. برای مثال، ربات‌های گفت‌وگو (Chatbot) هوش مصنوعی و عوامل مجازی (Virtual agent) در حال جایگزینی مراکز تماس هستند و به مشتریان در انجام کارهای مختلف مانند افتتاح حساب جدید، انتقال پول و درخواست کارت اعتباری کمک می‌کنند. البته این موارد در لایه کاربرد قرار دارند و به خدمات SaaS (نرم‌افزار به‌عنوان سرویس) مرتبط می‌شوند.

ارائه سریع‌تر خدمات جدید

ازآنجایی‌که بانکداری ابری از نظر فناوری، فضایی پویا و نوآورانه است، هر روز برنامه‌های کاربردی و خدمات جدیدی طراحی می‌شوند. به این معنا که بسیاری از قابلیت‌های بانکداری ابری از قبل آماده شده و توسعه یافته‌اند که همین امر زمان لازم برای ارائه آن‌ها به مشتریان را به‌شدت کاهش می‌دهد. بانک‌ها با استفاده از زیرساخت ابری سریع‌تر از قبل می‌توانند در صورت شناسایی نیازهای مشتریان، یک برنامه آماده و مناسب برای بهبود تجربه کاربری ارائه دهند.

سیر تکاملی بانکداری ابری 

در ابتدا، بانکداری ابری راهی برای ارائه خدمات مالی به مشتریان از راه دور و بدون نیاز به حضور فیزیکی در شعبه‌های بانکی بود؛ اما با گذشت زمان، صنعت مالی نیز به‌طور قابل توجهی تکامل یافت و بانک‌ها اکنون از فضای ابری برای افزایش کارایی زیرساخت‌ها و عملیات بانکی به‌ویژه ذخیره‌سازی و پردازش داده‌ها استفاده می‌کنند.

در دهه 2000، ظهور گوشی‌های هوشمند و افزایش سرعت اینترنت به دوران نوآوری دیجیتال در صنعت بانکداری منجر شد. بخشی از این صنعت که پیش‌تر با هزینه‌ها و محدودیت‌های زیرساخت‌های فیزیکی مواجه بود، دچار تحول شد و بانک‌ها به‌سرعت شروع به ارائه خدمات بیشتری به‌صورت دیجیتال کردند. پس از نگرانی‌های اولیه درباره حفاظت و امنیت داده‌ها، مشتریان اعتماد بیشتری به این فضا به دست آوردند و تمایل به انجام تراکنش‌ها به‌صورت آنلاین افزایش یافت.

در دهه دوم قرن جدید، دسترسی مشتریان به حساب‌های خود به‌صورت آنلاین در هر زمان از شبانه‌روز و اغلب از طریق دستگاه دلخواهشان به امری عادی تبدیل شد. با افزایش قابلیت‌های امنیتی در راهکارهای ابر عمومی، بانک‌ها نیز به‌جای استفاده از مراکز داده محلی، به دسترسی به سرورها و پایگاه‌های داده خود از طریق اینترنت روی آوردند.

بهترین سرویس‌های ابری برای بانک‌ها

جایگزینی زیرساخت‌های فناوری اطلاعات ابری با زیرساخت‌های سنتی بانک‌ها را به مشتریانی برای هر دو نوع راهکارهای ابری خصوصی و عمومی تبدیل کرد و آغازگر دوران فعلی بانکداری ابری شد؛ جایی که ارائه‌دهندگان خدمات ابری (CSP) در زمینه‌هایی مانند امنیت، فناوری و سازگاری با نیازهای بانک‌ها با یکدیگر رقابت می‌کنند.

هنگام تدوین استراتژی ابری، مؤسسات مالی با تعادل ظریفی میان تقاضای مشتریان برای جدیدترین برنامه‌های کاربردی و سرویس‌ها، رعایت الزامات نظارتی سخت‌گیرانه و مدیریت هزینه‌ها روبه‌رو هستند. ازهمین‌رو یکی از مهم‌ترین تصمیم‌هایی که بانک‌ها هنگام اتخاذ استراتژی ابری باید بگیرند، انتخاب میان ابر عمومی و ابر خصوصی است. برای درک بهتر تفاوت‌های این دو نوع راهکار ابری مقاله «ابر خصوصی چیست» را مطالعه کنید.

ابر خصوصی چیست؟ محیط ابری امن و اختصاصی

زمانی که بانک‌ها برای اولین بار خدمات خود را به فضای ابری منتقل کردند، بسیاری از آن‌ها محیط ابر خصوصی را به‌دلیل امنیت بالاتر برگزیدند. ابر خصوصی یک محیط رایانش ابری است که به‌طور کامل متعلق به یک سازمان واحد است. تمام خدمات ابری که توسط یک مؤسسه مالی در ابر خصوصی استفاده می‌شوند، از طریق یک شبکه خصوصی ارائه می‌شوند که توانایی نفوذ هکرها و به خطر انداختن داده‌های مشتریان را محدود می‌کند.

زیرساخت برای نمونه‌های ابری خصوصی معمولا داخل یک مرکز داده متعلق به خود مؤسسه مالی یا یک فروشنده شخص ثالث قرار دارد که این امر لایه دیگری از امنیت را به همراه دارد. با وجود جذابیت ابر خصوصی از نظر امنیت و کنترل، این نوع ابر از ویژگی‌های مقیاس‌پذیری و انعطاف‌پذیری که ابر عمومی ارائه می‌دهد، برخوردار نیست. با افزایش امنیت ابرهای عمومی، بسیاری از بانک‌ها اکنون آن را به‌عنوان یک گزینه انتخاب می‌کنند.

ابر عمومی چیست؟ محیط ابری مقیاس‌پذیر با دسترسی آسان

ابر عمومی در دامنه عمومی میزبانی می‌شود و از طریق اینترنت قابل دسترسی است. بسیاری از بزرگ‌ترین شرکت‌های دنیا مانند Amazon Web Services (AWS)، IBM و Microsoft Azure نمونه‌هایی از ارائه‌دهندگان ابر عمومی هستند.

ابر عمومی به مؤسسات مالی اجازه می‌دهد داده‌های مشتریان را در مراکز ذخیره کنند و سرویس‌های دریافتی خود را با توجه به نیازهایشان مقیاس‌پذیر سازند. درحالی‌که این مدل استقرار ابری مزایای متعددی از نظر هزینه، مقیاس‌پذیری و انعطاف‌پذیری ارائه می‌دهد، نگرانی‌هایی در میان برخی مؤسسات مالی درباره قوانین حفظ حریم خصوصی داده‌ها ایجاد کرده است؛ زیرا بسیاری از سرورهایی که داده‌ها در آن‌ها ذخیره می‌شوند در کشورهای مختلف قرار دارند.

محیط‌های ابر ترکیبی و چند ابری

راهکارهای ابر ترکیبی (Hybrid cloud) و چند ابری (Multicloud) به دنبال ترکیب مزایای رایانش ابری از هر دو اکوسیستم عمومی و خصوصی هستند. ابر هیبریدی ترکیبی از خدمات ابری خصوصی و عمومی است. چند ابری نیز به مواردی اشاره دارد که مشتریان ابری از چندین ارائه‌دهنده مختلف (عمومی و خصوصی) خدمات ابری دریافت می‌کنند. بانکداری ابری در محیط‌های ابری ترکیبی و چند ابری در حال محبوبیت است؛ زیرا به مؤسسات مالی اجازه می‌دهد تا هنگام انتخاب یک سرویس ابری، از چندین ارائه‌دهنده خدمات با قیمت‌های مختلف بهره‌مند شوند.

مثال‌هایی از بانکداری ابری

با پذیرش فضای ابری و بهره‌مندی از مزایای آن توسط مؤسسات مالی، موارد استفاده از سرویس‌های رایانش ابری هر روز در حال افزایش است. مؤسسات کوچک و بزرگ در حال راه‌اندازی ابتکارات جدیدی در حوزه تحول دیجیتال هستند که تمرکز اصلی آن‌ها روی تحول ابری است. در ادامه به چند نمونه از تغییرات بانکداری ابری در دنیای خدمات مالی اشاره می‌کنیم:

جایگزینی سیستم‌های قدیمی

تا مدت‌ها بسیاری از بانک‌ها به‌دلیل بالا بودن هزینه‌های جابه‌جایی، به زیرساخت‌های فناوری اطلاعات قدیمی متکی بودند. اما نگهداری از این زیرساخت‌ها نیز پرهزینه بود و فرصت استفاده از سرعت و انعطاف‌پذیری فناوری‌های جدید را از بانک‌ها می‌گرفت. امروزه بسیاری از بانک‌ها از راهکارهای بانکداری ابری به‌عنوان بخشی از طرح‌های مدرن‌سازی بزرگ‌تر خود بهره می‌برند و قابلیت‌های اصلی مانند ذخیره‌سازی داده‌ها و پردازش زیرساخت‌های قدیمی فناوری اطلاعات را به مدل‌های عملیاتی ابری جدید و تطبیق‌پذیر منتقل می‌کنند. این اقدام هزینه‌ها را کاهش داده و سطح خدمات فناوری آن‌ها را برای مشتریان افزایش می‌دهد.

ظهور فین‌تک‌ها و بانک‌های چالش‌گر

بانکداری ابری تجربه بانکداری را به‌گونه‌ای تغییر داده است که برخی از بانک‌های جدید شعبه فیزیکی ندارند. بانک‌های چالش‌گر (Challenger banks) که به‌شدت به محصولات و خدمات فناوری مالی (فین‌تک) متکی هستند، از فضای ابری برای ایجاد پلتفرم‌های بانکداری کاملا دیجیتالی استفاده می‌کنند. برخی از این بانک‌های جدید خدماتشان را فقط از طریق یک اپلیکیشن موبایل ارائه می‌دهند که می‌توانید روی تلفن همراه هوشمندتان دانلود و نصب کنید.

بانک‌های چالش‌گر با اتکا به فضای ابری، همان خدمات بانکداری خرده‌فروشی مانند موسسات مالی سنتی از جمله حساب‌های جاری و پس‌انداز، وام و کارت اعتباری را ارائه می‌دهند، بدون اینکه نیاز به شعب فیزیکی و پرسنل مورد نیاز برای مدیریت آن‌ها داشته باشند.

ظهور بانکداری باز

بانکداری باز (Open Banking) که به‌وسیله فناوری‌های ابری امکان‌پذیر شده است، رویکرد جدیدی است که در آن مؤسسات مالی داده‌های مشتریان خود را به اشخاص ثالث، اغلب سایر ارائه‌دهندگان خدمات مالی، ارائه می‌دهند تا نوآوری و ارائه خدمات جدید را تقویت کنند.

بانک‌هایی با رویکرد بانکداری باز، ابتدا باید از مشتریان خود برای اشتراک‌گذاری اطلاعاتشان اجازه بگیرند. این کار معمولاً از طریق یک فرم رضایت انجام می‌شود. سپس داده‌های مشتریان از جمله اطلاعات حساب و تاریخچه تراکنش‌ها را می‌توان از طریق یک رابط برنامه‌نویسی کاربردی (API) به اشتراک گذاشت. کاربردهای بانکداری باز بسیار متنوع است و اغلب شامل فرصت‌های بازاریابی برای وام‌ها و سایر خدمات مالی و همچنین توسعه محصولات دیجیتال جدید می‌شود.

برای کسب اطلاعات بیشتر درباره رابط برنامه‌نویسی کاربردی، پیشنهاد می‌کنیم مقاله «API چیست» را مطالعه کنید.

استفاده از قابلیت‌های آماده‌به‌کار

مهاجرت از ابر خصوصی به ابر عمومی توسط بسیاری از مؤسسات مالی به ارائه‌دهندگان ابر عمومی اجازه داده است تا محصولات جدید و نوآورانه‌ای را در قالب مدل «محصول به‌عنوان سرویس» (Product-as-a-Service) ارائه دهند. این مدل به بانک‌ها امکان می‌دهد خدمات و محصولات مختلفی را برای مشتریان خود آزمایش کنند. استفاده از محصولات آماده‌به‌کار همچنین به بانک‌ها اجازه می‌دهد که ضمن بهره‌مندی از نوآوری‌های موجود در این فضا، کمتر روی فین‌تک تمرکز کنند؛ زیرا این حوزه معمولاً به‌عنوان یکی از شایستگی‌های اصلی بانکداری شناخته نمی‌شود.

راهکار ابر مالی دراک برای بانکداری هوشمند

در این مقاله به بررسی بانکداری ابری، سیر تکامل، مزایا و سرویس‌های ابری مناسب آن پرداختیم. شرکت ابر دراک به‌عنوان یکی از برترین ارائه‌دهندگان خدمات ابری در ایران محصولات متنوعی از جمله شبکه توزیع محتوا، سرور ابری، DNS ابری، سرویس میزبانی ویدئو (VoD)، پخش زنده و سرویس‌های نظارت و تحلیل داده‌ها ارائه می‌دهد. 

بانک‌ها، موسسات مالی و کسب‌وکارهای فین‌تک با محصولات و سرویس‌های ابری دراک می‌توانند از دسترسی جهانی و قابلیت‌های امنیتی پیشرفته برخوردار شوند و با سرعت و امنیت بیشتری در مسیر تحول دیجیتال گام بردارند. اگر تمامی مراحل این مسیر از نیازسنجی، طراحی یا بازطراحی زیرساخت‌ها تا تامین منابع، استقرار، نگهداری و توسعه راهکارهای اختصاصی زیرساختی، پردازشی، امنیتی و پشتیبان‌گیری به دانش و تجربه متخصصان فنی نیاز دارید، ابر دراک همراه شما است. برای کسب اطلاعات بیشتر با شماره تلفن 02191014197 تماس بگیرید.

سوالات متداول

بانکداری ابری چیست؟

بانکداری ابری (Cloud banking) به ارائه خدمات بانکی توسط مؤسسات مالی اشاره دارد که از طریق اینترنت و بر حسب تقاضا انجام می‌شود.

کاربرد رایانش ابری در بانکداری چیست؟

از محاسبات ابری در بانکداری می‌توان برای بهبود روش‌های کشف تقلب، کاهش هزینه‌های زیرساخت و عملیات، بهبود امنیت داده‌ها، بهبود مدیریت ارتباط با مشتری (CRM) و تداوم کسب‌وکار استفاده کرد.

بهترین سرویس‌های محاسبات ابر در بانکداری کدام‌اند؟

بانک‌ها و موسسات مالی می‌توانند با استفاده از محصولات و خدماتی مانند شبکه توزیع محتوا، سرور ابری، DNS ابری، سرویس میزبانی ویدئو (VoD)، پخش زنده و سرویس‌های نظارت و تحلیل داده‌ها از مزایای رایانش ابری بهره‌مند شوند.

منبع: IBM