آبان ماه امسال طی نشست پاییزه دِراک، اَبر دِراک با عنوان فناوری هوشمند ابری معرفی شد. در این مطلب نگاهی خواهیم داشت بر فناوری های هوشمند ابری اَبر دِراک.
اَبر دِراک در اردیبهشت ماه سال ۱۳۹۸ آغاز کار خود را به صورت رسمی اعلام کرد. نشست پاییزه دِراک با هدف معرفی سرویس‌های ابری ارائه شده توسط اَبر دِراک طی ماه‌های گذشته سال جاری و رونمایی از سرویس‌های جدید با حضور بنیان‌گذاران دِراک به صورت پخش زنده آنلاین برگزار شد.
طی این نشست دکتر فرشاد خون‌جوش و سیدسینا سلطانی، بنیان‌گذاران اَبر دِراک درباره سرویس‌های ابری، روند شکل‌گیری و تکامل آن‌ها از ابتدا تاکنون با بینندگان مطرح نمودند. فضای بازار این سرویس‌ها و روند رشد آن‌ها طی سال‌های آینده را بیان کرده و نقشه راه دِراک را برای بینندگان ترسیم نمودند. ویدیوی کامل این نشست را می‌توانید از وب‌سایت اَبر دِراک مشاهده کنید.
ابر و سرویس ابری به چه معنی است؟
رشد حجم داده‌های در دهه دوم قرن ۲۱ ام به قدری سرعت پیدا کرده که مدیریت و استفاده از بزرگ داده ها به نیازی ضروری برای کسب و کارها و سازمان ها بدل شده است. به همین دلیل این نیاز به وجود آمده تا استفاده به صورت Stand-alone و اختصاصی از منابع و امکانات فناوری اطلاعات، جای خود را به استفاده از منابع به صورت سرویس بدهد. در این نوع از سرویس‌‌دهی که کاربر به صورت کامل در جریان زیر ساخت‌های سخت‌افزاری، منابع و فرآیندهای در حال انجام در پشت پرده نیست و در حقیقت تعریف از بستر خدمات با هاله‌ای از ابهام روبروست را اصطلاحا ابر و سرویس‌های ارائه‌شده بر این بستر را سرویس‌های ابری می‌گویند.
تاریخچه ایجاد سرویس‌های ابری در دنیا به کمتر از نیم قرن و در ایران به کمتر از ۵ سال می‌رسد. از اولین سرویس‌های ابری ارائه‌شده در دنیا می‌توان به کانال‌های مخابراتی اجاره‌ای در صنعت مخابرات را نام برد.
با وجود ارائه تازه‌ی این سرویس‌ها و سرعت رشد این سرویس‌ها به صورت قابل ملاحظه‌ای افزایش پیدا کرده است.
انواع سرویس‌های ابری:
سرویس‌های ابری را می‌توان در سه دسته بندی کلی SaaS، PaaS، IaaS جای داد.
در ادامه تفاوت در این سه دسته را به صورت اجمال بررسی می‌کنیم.
SaaS یا نرم‌افزار به عنوان سرویس:
نرم‌افزاربه عنوان سرویس (به اختصار SaaS): در این سرویس‌ها شرکت توسعه‌دهنده، نرم‌افزار خود را بر روی بستر یک شرکت ثالث قرار می‌دهند و مدیریت نرم‌افزاراز لحاظ پیش نیازهای سیستمی، به عهده شرکت ثالث می‌باشد. در این مدل، کاربران برای دسترسی به نرم‌افزار ارائه شده، از اینترنت استفاده می‌کنند و نیازی به نصب و دانلود آن بر روی سیستم شخصی خود ندارند. Gmail یک نمونه از نرم‌افزاربه عنوان خدمت است که کاربرها می‌توانند از آن استفاده کنند.
PaaS یا پلتفرم به عنوان سرویس:
پلتفرم به عنوان سرویس(به اختصار PaaS)، مولفه های ابری را برای یک نرم‌افزار خاص فراهم می‌سازد، در حالی که تا پیش ازین، عمدتا برای استفاده نرم‌افزارهای کاربردی مورد استفاده قرار می‌گرفتند. PaaS یک چارچوب (Framework) برای توسعه‌دهندگان فراهم می‌سازد که می‌توانند از آن برای ایجاد برنامه‌های سفارشی استفاده کنند. در این مدل تمامی امور مربوط به سرور، ذخیره‌سازی و مدیریت شبکه توسط یک شرکت یا ارائه‌دهنده به عنوان واسط، مدیریت می‌شود؛ در این صورت توسعه‌دهندگان می‌توانند تنها بر روی توسعه و مدیریت برنامه خود تمرکز کنند. Google App Engine یا پلتفرم‌های نقشه مانند OpenStreetMap نمونه هایی از این نوع سرویس های ابری هستند.
IaaSیا زیرساخت به عنوان سرویس:
سرویس‌های زیرساختی ابری که با نام زیرساخت به عنوان سرویس(به اختصار IaaS)، شناخته می‌شوند، از منابع محاسباتی خودکار و بسیار مقیاس پذیر ساخته شده اند. IaaS خدمات خود را به صورت کامل برای دسترسی و نظارت بر چیزهایی مانند محاسبات، شبکه‌سازی، ذخیره‌سازی و سایر سرویس‌ها فراهم می‌سازد و به کسب و کارها اجازه می‌دهد تا بجای خریداری منابع سخت افزاری ثابت، بر اساس نیاز و تقاضای خود از منابع استفاده کنند.
CDN در جایگاه IaaS
اما اینکه CDN در کدام یک از سه دسته SaaS، PaaS ، IaaS جا میگیرد را می‌توان با یک مثال بهتر مشخص کرد. اگر برای مهاجرت از یک سرویس به سرویس دیگر نیاز به تغییر کد نداشته باشید این سرویس یک سرویس IaaS است. چنانچه این تغییر مورد نیاز باشد می‌بایست آن را در لایه‌های بالاتر قرار داد. شبکه‌های توزیع محتوا به دلیل حضور بیشتر در لایه‌های پایین‌تر شبکه و عدم نیاز به تغییر در کد جهت مهاجرت از یک CDN به CDN دیگر، می‌توان آن‌ها را در لایه IaaSقرار داد. برای مثال برای مهاجرت از یک سرویس CDN به یک سرویس دیگر تنها نیاز است NameServerهای دامنه خود را تغییر دهید بدون نیاز به تغییر در کدهای نرم‌افزار تحت وب. مهاجرت بر روی دیگر سرویس‌های IaaS نیز به همین صورت، و بدون نیاز به تغییر در کد نرم‌افزارها قابل انجام است.
سرویس‌های اَبر دِراک:
در حال حاضر تمرکز اَبر دِراک بر روی ارائه شبکه توزیع محتوا CDN قرار دارد و تمامی سرویس‌های جانبی اَبر دِراک مثل DNS ابری و استریمینگ بر بستر CDN دِراک ارائه می‌شوند. به زودی دیگر سرویس‌ها از جمله Load Balancing و دیگر سرویس‌ها در لایه IaaS در اختیار کاربران قرار میگیرد.
همکاری تیمی (Teaming) و مدل پرداخت براساس کارکرد Pay as you Go از ابتدای زمستان امسال در اختیار کاربران اَبر دِراک قرار خواهد گرفت. این دو ویژگی جدید که دی ماه به پنل دِراک اضافه خواهد شد قابلیت استفاده همزمان یک تیم از سرویس‌های مشترک در دِراک و پرداخت براساس میزان مصرف را برای کاربران امکان‌پذیر می‌سازد.
بر اساس مدل هزینه‌ای سه لایه دِراک ۹۰ درصد کسب‌وکارهای کاربر دِراک در لایه‌ی رایگان دِراک قرار می‌گیرند و می‌توانند بدون پرداخت هزینه از تمام سرویس‌های دِراک استفاده کنند.
بنابر زمان‌بندی اعلام‌شده قرار بود مدل پرداختی اَبر دِراک در ابتدای آذر در دسترس همگان قرار گیرد که با پیش آمدن اختلال در شبکه اینترنت با تاخیر روبرو شد.
بازار بالقوه زیرساخت‌های توزیع محتوا
بازار زیرساخت‌های توزیع محتوا بسته به نیاز به آن تعریف می‌شود و می‌توان نرخ رشد آن را با نرخ رشد تولید و استفاده از محتوا در اینترنت مقایسه کرد. براساس آمارهای Hootsuite رشد فضای دیجیتال در ایران طی سه سال گذشته با گسترش ۱۸ درصدی مواجه بوده است. همزمان حجم استفاده از اینترنت در ایران با افزایش ۳۰ درصدی روبرو بوده و تعداد کاربران اینترنتی ایران به ۶۰ میلیون نفر رسیده است. این عدد نشان از ضریب نفوذ ۷۰ درصدی اینترنت در حال حاضر در ایران دارد. دیگر کشورهای خاورمیانه نیز از این گسترش و افزایش ضریب نفوذ مستثنی نبوده‌اند.
نرخ تولید محتوا در فضای اینترنت اعم از محتوای متن، صوت، تصویر و … چه در ایران چه در دنیا با گسترش فوق العاده مواجه بوده و نیاز به زیرساخت‌های نگهداری، پردازش و توزیع محتوا را روشن می‌کند.
شبکه‌های توزیع محتوای عمومی‌و خصوصی (Public & Private CDN)
سرویس‌های توزیع محتوا به دو دسته اصلی Public و Private تقسیم می‌شوند. سرویس‌هایی Public امکان توزیع محتوا را به عنوان یک سرویس در اختیار شرکت‌های بزرگ، متوسط و کوچک قرار می‌دهند. در نقطه مقابل شرکت‌های بزرگی هستند که اقدام به راه‌اندازی CDN اختصاصی خود می‌کنند. طبق آمار سیسکو تا سال ۲۰۲۲ بیشتر از ۹۰ درصد شرکت‌ها به دلیل هزینه‌های فنی و نگهداری از سرویس‌های توزیع محتوای CDN عمومی‌استفاده خواهند کرد.
