امروزه اکثر مؤسسات مالی در فضای ابری حضور دارند، اما پذیرش فناوری ابری در بخش خدمات مالی همچنان در مراحل اولیه باقی مانده است. بر اساس یک نظرسنجی توسط مک‌کینزی، تنها ۱۳ درصد از رهبران خدمات مالی، بیش از نیمی از زیرساخت‌های فناوری اطلاعات خود را به فضای ابری منتقل کرده‌اند. اما مهاجرت موسسات مالی به فضای ابری در حال افزایش است. بیش از نیمی از پاسخ‌دهندگان به این نظرسنجی (۵۴ درصد) گفته‌اند که انتظار دارند طی پنج سال آینده حداقل نیمی از بارهای کاری خود را به فضای ابری عمومی منتقل کنند.
ازهمین‌رو در این مقاله به‌طور اختصاصی‌تر به فرایند مهاجرت ابری در بانک‌ها و موسسات مالی می‌پردازیم.
ضرورت مهاجرت ابری برای بانک‌ها و موسسات مالی
یک تحلیل مک‌کینزی نشان داد که مؤسسات مالی فهرست Fortune 500 (شرکت‌های برتر آمریکا از نظر درآمد) به تنهایی می‌توانند تا سال 2030 با بهره‌برداری از اهرم‌های بهینه‌سازی هزینه و موارد استفاده تجاری که توسط ابر باز می‌شوند، 60 تا 80 میلیارد دلار سود بیشتر به دست آورند.
برخی از پیشگامان صنعت مالی قبلاً به این ارزش‌ها دست یافته‌اند. یکی از بانک‌های اروپایی توانست با بهره‌گیری از فضای ابری و DevSecOps با تیم‌های 20 تا 30 درصد کوچک‌تر به همان خروجی قبلی دست یابد. بانک دیگری در آسیا که بیش از نیمی از بارهای کاری خود را به فضای ابری منتقل کرده است، اکنون می‌تواند محصولات جدید را به‌سرعت و در مقیاس بین‌المللی توسعه دهد و عرضه کند. همچنین یک بانک اروپایی دیگر با یک ارائه‌دهنده برجسته خدمات ابری همکاری کرده است تا با استفاده از قابلیت‌های امنیت سایبری مبتنی‌بر هوش مصنوعی، امنیت مشتریان خود را بهبود بخشد.
این نمونه‌ها هنوز در بخش مالی استثنا هستند؛ زیرا اکثر شرکت‌ها با احتیاط بیشتری به سمت مهاجرت گسترده به فضای ابری پیش می‌روند. البته که دلایل خوبی نیز برای این تردید وجود دارد؛ زیرا مهاجرت به فضای ابری برای مؤسسات مالی به‌طور منحصربه‌فردی پیچیده است. علاوه‌بر این، زیرساخت‌های IT این مؤسسات قدیمی و متنوع هستند و ترکیبی از سیستم‌های 40 ساله و سیستم‌های مدرن‌تر را در بر دارند.
این چالش‌ها باعث شده است تا مؤسسات مالی به‌صورت تدریجی به سمت فضای ابری بروند. آن‌ها معمولاً ابتدا برنامه‌های ساده‌تر را منتقل می‌کنند یا هم‌زمان با خروج از یک مرکز داده خاص، پروژه مهاجرت را اجرا می‌کنند. این روش‌های گام‌به‌گام ممکن است مؤثر باشند، اما اگر مؤسسات اهداف بلندمدتی تعیین نکنند و برنامه دقیقی نداشته باشند، نمی‌توانند از تمام مزایای فضای ابری بهره‌مند شوند.
تغییرات اساسی هنگام مهاجرت ابری را باید در سه بعد استراتژی و مدیریت، تعیین محدوده کسب‌وکار و قابلیت‌های بنیادی ایجاد کرد. اولویت دادن به هر یک از این ابعاد به نیازهای خاص هر مؤسسه و مرحله‌ای که در مسیر مهاجرت ابری خود در آن قرار دارند، بستگی دارد. در ادامه به بررسی سه گام اساسی برای مهاجرت ابری بانک‌ها و موسسات مالی می‌پردازیم:
گام اول؛ استراتژی و مدیریت
تغییر اساسی ذهنیت از «باید آزمایش کنیم» به «فضای ابری بخشی از آینده ماست»
اولین و مهم‌ترین قدم برای بانکداری ابری، ایجاد آگاهی در کل سازمان درباره ارزش عملی سرویس‌های ابری است. این آگاهی‌بخشی قطعا باید از تبلیغات جذاب ارائه‌دهندگان خدمات ابری متمایز باشد تا تاثیر واقعی بر ذهنیت سازمان بگذارد. برای تغییر اساسی ذهنیت سازمان درباره ارزش بالقوه مهاجرت ابری چندین راهکار وجود دارد که در ادامه بیان می‌کنیم:
1. ایجاد پروژه‌های کوچک برای نشان دادن ارزش مهاجرت ابری
یکی از راه‌های ایجاد تغییر ذهنیت این است که موسسات پروژه‌های کوچکی به نام «فانوس دریایی» (Lighthouse) راه‌اندازی کنند تا ارزش واقعی رایانش ابری در بانکداری را نشان داده و آن‌ها را در مقیاس بزرگ گسترش دهند. بااین‌حال، بسیاری از مؤسسات این پروژه‌ها را به‌عنوان آزمایش‌های کوتاه‌مدت می‌بینند. اگر این پروژه‌ها به‌عنوان «مرکز رشد» در نظر گرفته شوند و با پشتیبانی درست به پروژه‌های بزرگ تبدیل شوند، نتیجه بسیار بهتری به دست می‌آورند. بهترین راه برای متقاعد کردن یک مدیر مالی (CFO) که فضای ابری می‌تواند هزینه‌ها را کاهش دهد یا نشان دادن به یک مدیر کسب‌وکار که فضای ابری می‌تواند نوآوری را سریع‌تر کند، این است که این موارد در عمل و به‌طور واقعی ثابت شود.
2. شراکت با ارائه‌دهندگان خدمات ابری
یک راه دیگر این است که موسسات با ارائه‌دهندگان خدمات ابری به‌عنوان شریک کار کنند، نه فقط فروشنده. ایجاد همکاری‌های استراتژیک می‌تواند موانع ورود، به‌ویژه هزینه‌ها را کاهش داده و تعهد کامل سازمان به فضای ابری را نشان دهد. به‌عنوان مثال، یکی از بانک‌های آمریکای شمالی که قصد پیشرفت در مهاجرت ابری داشت، اما از سرمایه کافی برخوردار نبود، از این روش برای پیشبرد اهداف تکنولوژیک خود استفاده کرد.
وقتی که تیم رهبری کسب‌وکار و مدیرعامل این بانک متوجه شدند که رویکرد آن‌ها در مهاجرت ابری نمی‌تواند در مقیاس بزرگ پیاده شود، با چندین ارائه‌دهنده خدمات ابری همکاری کردند تا یک شراکت استراتژیک با یک ارائه‌دهنده اصلی ایجاد کنند. آن‌ها توانستند تخفیف‌های قابل‌توجهی بگیرند که هزینه‌های اولیه را جبران کرد. همچنین این فرآیند، بانک را وادار ساخت تا به شکل جامع‌تری به مهاجرت ابری بپردازد و از تمامی خدمات ارائه‌دهنده استفاده کند.
این شراکت باعث شد که ارائه‌دهنده ابری برای آموزش کارکنان بانک در مورد ابزارها و قابلیت‌های کلیدی و همچنین سرمایه‌گذاری مشترک در پروژه‌های نوآورانه به بانک متعهد شود. اعلام این قرارداد به‌وضوح تعهد بانک به مهاجرت ابری را در داخل و خارج سازمان نشان داد که باعث شد بسیاری از مخالفان داخلی نیز با آن همراه شوند. اکنون بانک در مسیر انتقال ۷۰ درصد از برنامه‌های خود به فضای ابری در سه سال آینده قرار دارد.
3. توسعه یک طرح جامع با اهداف مشخص
یکی دیگر از رویکردهای تغییر ذهنیت بانک درباره مهاجرت ابری، توسعه یک طرح جامع با هدف‌های مشخص و کاربردهای عملی است. این طرح شامل مزایای فناوری مانند بهبود تاب‌آوری، کاهش هزینه‌های نگهداری و عملیات، زیرساخت‌های انعطاف‌پذیر برای پاسخ‌گویی به تقاضای متغیر و همچنین مزایای تجاری مانند تسریع نوآوری، کاهش هزینه‌های آزمایش و امکان مقیاس‌بندی تحلیل‌های پیشرفته می‌شود.
با این روش، مؤسسات می‌توانند به‌جای تمرکز بر ارزش تئوریک فضای ابری، از یک طرح تجاری به‌عنوان راهنمای عملی برای دستیابی به ارزش واقعی استفاده کنند؛ این امر درک و حمایت سازمان از اهداف مهاجرت به فضای ابری را آسان‌تر می‌کند.
گام دوم؛ تعیین یک محدوده در کسب‌وکار
تغییر اساسی از «بهبود عملکرد فناوری اطلاعات» به «باارزش‌تر کردن کسب‌وکار»
اگر یک مؤسسه مهاجرت به فضای ابری را تنها به‌عنوان راهی برای بهبود فناوری اطلاعات (IT) ببیند، نمی‌تواند به‌طور کامل از ارزش فضای ابری بهره‌مند شود. برای تبدیل مهاجرت ابری از یک پروژه IT به یک ابتکار تجاری، دو اقدام لازم است:
- تغییر مدل عملیاتی: شرکت‌هایی با بیشترین میزان موفقیت یک مدل کاری دارند که در آن فناوری و کسب‌وکار با همکاری هم در تیم‌های چند‌منظوره کار می‌کنند. این رویکرد باعث می‌شود که کل فرآیند مهاجرت به فضای ابری روی ارزش تجاری که می‌تواند ایجاد کند، متمرکز شود.
- شروع مهاجرت از یک محدوده: موسسات مالی بهتر است مهاجرت ابری را به‌جای جابه‌جایی پراکنده و منفصل برنامه‌های مختلف، در یک محدوده خاص مانند یک محصول، سرویس یا عملکرد کامل مانند مجموعه خدمات حساب چک یا زیرساخت‌های امنیتی شروع کنند.
با انتقال یک حوزه می‌توان یک روش تکرارپذیر ایجاد کرد که برای مهاجرت سایر بخش‌ها نیز قابل اجرا باشد و بتوان به‌مرور در سراسر موسسه آن را پیاده‌سازی کرد. برخی شرکت‌ها برای شروع، اپلیکیشن‌هایی را انتخاب می‌کنند که مهاجرت آن‌ها ساده‌تر است تا تجربه و مهارت به دست آورند. اما فقط زمانی که این اپلیکیشن‌ها به‌صورت هماهنگ و متصل در یک حوزه تجاری عمل می‌کنند، ارزش کامل مهاجرت ابری نمایان می‌شود.
در این شرایط، تیم‌های مشترک سطح مدرن‌سازی اپلیکیشن‌ها را متناسب با نیازهای کسب‌وکار تنظیم می‌کنند و سپس یک خط لوله از موارد استفاده کسب‌وکار می‌سازند که می‌تواند در فضای ابری پیاده شود؛ مانند تحلیل‌های پیشرفته، اتوماسیون فرآیندها با استفاده از هوش مصنوعی و تجربه‌های نوآورانه مشتری.
یک شرکت پرداخت پیشرو ابتدا در تحقق اهداف ابری خود مشکل داشت، زیرا تنها به‌عنوان یک «ابتکار فناوری اطلاعات» به آن نگاه می‌کرد. اما وقتی که نیاز به ادغام با یک شرکت دیگر پیدا کرد، همکاری نزدیک‌تری بین گروه‌های کسب‌وکار و فناوری ایجاد شد. این تغییر باعث شد که استراتژی ابری به یکی از اولویت‌های اصلی کسب‌وکار تبدیل شود.
همچنین این معامله شرکت را قادر ساخت تا محصولات جدیدی را در فضای ابری آزمایش کرده و سیستم اصلی پردازش تراکنش‌های IT خود را مدرن‌سازی کند. از آن زمان به بعد، شرکت تصمیم گرفت که همه توسعه‌های جدید فقط در بستر فضای ابری انجام شود.
در این فرایند، علاوه‌بر مزایای IT مانند کاهش مراکز داده و افزایش بهره‌وری هزینه‌ها، مزایای تجاری نیز بسیار قابل توجه بوده‌اند. این شرکت سرعت مدرن‌سازی اپلیکیشن‌های خود را 300 درصد افزایش داد، یکپارچگی داده‌ها بین شرکت اصلی و خرید جدید را بهبود بخشید و پروتکل‌هایی ایجاد کرد که امکان استفاده مجدد از اپلیکیشن‌ها یا ویژگی‌های توسعه داده شده برای کاربردهای مختلف را فراهم می‌کند. این کار هم زمان لازم برای عرضه محصولات جدید را کاهش داده و هم رضایت مشتریان را افزایش داده است.
گام سوم؛ قابلیت‌های بنیادی
تغییر اساسی از «انتقال برنامه‌ها با حفظ فرایندهای فعلی» به «خودکارسازی حداکثری و نصب پایه‌های عملیات ترکیبی»
رویکرد تدریجی و کوتاه‌مدت در مهاجرت به فضای ابری موانعی ایجاد می‌کند که مقیاس‌پذیری را دشوار می‌سازد. مثلا استفاده از کنترل‌های امنیتی سنتی مناسب فضای ابری نیست و می‌تواند منجر به تأخیرها یا حتی مشکلات امنیتی شود. انتقال برنامه‌ها به فضای ابری بدون سرمایه‌گذاری روی یک پایه ابری قوی باعث می‌شود که هر برنامه جدید هزینه بیشتری برای مهاجرت داشته باشد؛ زیرا این رویکرد به زیرساخت، امنیت و فرآیندهای مدیریت توجه نمی‌کند و مشکلات قدیمی را به فضای ابری انتقال می‌دهد که در نهایت بدهی تکنولوژیکی افزایش می‌یابد.
برای ایجاد پایه‌های ابری مناسب، چند اقدام کلیدی لازم است؛ از جمله ایجاد مناطق ایزوله برای محدود کردن پیامدهای ناشی از مشکلاتی که بر هر برنامه تاثیر می‌گذارد. یکی از مهم‌ترین اقدامات، خودکارسازی تمامی فرآیندهایی است که امکان خودکارسازی دارند. موفق‌ترین شرکت‌ها کارهای زیر را انجام می‌دهند:
- خودکارسازی فرآیندهای زیرساختی از طریق زیرساخت به‌عنوان کد (Infrastructure as Code – IaC)
- پیاده‌سازی الگوهای کاربردی انتهابه‌انتها (End-to-end) که توسط توسعه‌دهندگان به‌عنوان کد مصرف می‌شوند
- به‌کارگیری خط لوله‌های خودکار ادغام و تحویل مستمر (CI/CD)
- اتخاذ خط‌مشی به‌عنوان کد (Policy as Code – PaC) و امنیت به‌عنوان کد (Security as Code – SaC)
کاربرد SaC در مهاجرت ابری بانک‌ها
اساسا SaC تست کدهای برنامه کاربردی و زیرساخت را خودکار می‌کند تا مطمئن شود که این کدها به نیازهای امنیتی، مقاومت و تطابق پاسخ می‌دهند. این کار با استفاده از خط‌مشی‌هایی انجام می‌شود که به‌عنوان کد پیاده‌سازی شده‌اند، نه در قالب اسناد پردازش کلمات. هر کدی که با الزامات این خط‌مشی‌ها مطابقت نداشته باشد، قبل از استقرار به‌طور خودکار رد می‌شود و نیازهای اصلاح آن به‌روشنی بیان می‌شود تا کد بتواند با الزامات مطابقت پیدا کند.
وقتی SaC به‌درستی پیاده‌سازی شود، به شرکت‌ها کمک می‌کند تا به‌راحتی و به‌طور واضح به الزامات قانونی پاسخ دهند و نیازهای ممیزی را بدون اختلالات قابل توجه برآورده کنند. برای تعریف اینکه چگونه پایه‌های جدید به بهبود تطبیق، امنیت و مقاومت موسسه کمک خواهند کرد، مؤسسات برتر عملکردهای ریسک خود را در هر سه خط دفاعی ادغام می‌کنند.
این تمرکز بر خودکارسازی همچنین به عملیات مالی (FinOps) نیز گسترش می‌یابد که به معنای مدیریت پویای هزینه‌های برنامه‌ها در فضای ابری است. با توجه به اینکه فضای ابری بسیار پویا است و می‌توان در صورت نیاز سرورهای جدیدی را اضافه کرد و ظرفیت را برای مقابله با افزایش ناگهانی تقاضا گسترش داد، خودکارسازی امور مالی می‌تواند به شناسایی یا تنظیم مسائل مالی کمک کند تا هزینه‌ها با اهداف کسب‌وکار هماهنگ باشند.
در نهایت، مؤسسات پیشرو نیز مدل عملیاتی خود را در توسعه برنامه‌ها، زیرساخت‌ها، ریسک و امنیت تغییر می‌دهند تا از تمام مزایای خودکارسازی که فضای ابری فراهم می‌کند، بهره‌برداری کنند؛ به‌ویژه در دوره‌ای که هنوز مهاجرت کامل به فضای ابری انجام نشده است. این امر به شیوه‌های توسعه و عملیات (DevOps) و مهندسی قابلیت اطمینان سایت (Site Reliability Engineering – SRE)، خدمات زیرساختی تولیدشده، مدیریت نتیجه‌محور و قابلیت‌های مهندسی‌محور نیاز دارد.
مدیریت عملیات ترکیبی که شامل عملیات محلی و ابری است —به‌عنوان مثال برای مدیریت حوادث— می‌تواند زمینه‌ساز مقصد نهایی ابری موسسه باشد و درعین‌حال از بروز مشکلات در طولانی‌مدت که در چند محیط فعالیت می‌کند، جلوگیری به عمل آورد.
ضرورت تقویت قابلیت‌های بنیادی در مهاجرت ابری؛ نمونه‌موردی بانک آمریکایی
زمانی که یکی از بانک‌های منطقه‌ای در ایالات متحده مهاجرت ابری خود را آغاز کرد، برنامه‌ریزی کرد که 40 تا 50 درصد از بارهای کاری فناوری اطلاعات خود را طی سه سال به فضای ابری منتقل کند و مابقی نیز در سال‌های بعدی منتقل شود. اما در نیمه راه فاز اول، متوجه شد که تأمین زیرساخت‌های ابری، مانند محیط‌ها، تغییرات شبکه و مدیریت دسترسی و هویت، هنوز سه تا چهار ماه طول می‌کشد که به هدف 24 ساعته آن‌ها نزدیک نبود. تنها برخی جنبه‌های این فرآیند خودکارسازی شده بودند که باعث می‌شد تیم‌های برنامه‌نویسی همچنان از کنترل‌های امنیتی دستی و درخواست‌های مبتنی بر بلیط استفاده کنند؛ این امر تأخیرهای قابل توجهی را ایجاد می‌کرد و چابکی مورد انتظار فضای ابری را محدود می‌ساخت که ریسک‌های اضافی نیز به همراه داشت.
رهبران تصمیم گرفتند که برای ساخت ابزارها و قابلیت‌های فنی که به آن‌ها در پیشرفت سریع‌تر کمک کند، کمی مکث کنند. برای ایجاد یک پایه قوی، آن‌ها متعهد شدند که پایه‌های ابری و کنترل‌های امنیتی خود را کاملا خودکار کنند. یکی دیگر از گام‌های کلیدی، ساده‌سازی سیاست‌ها و فرآیندهای حاکمیتی بود تا از خودکارسازی بهره‌برداری کرده و انتقال‌های دستی را به حداقل برسانند. به‌لطف این اقدامات و سایر تلاش‌ها، بانک اکنون انتظار دارد که مهاجرت به فضای ابری خود را زودتر از زمان‌بندی اولیه‌اش به پایان برساند.
راهکارهای ابری دراک برای بانکداری مدرن
در این مقاله، به بررسی سه گام اساسی برای مهاجرت ابری در صنعت بانکداری پرداختیم. شرکت ابر دراک به‌عنوان یکی از پیشگامان ارائه‌دهنده خدمات ابری در ایران، محصولات متنوعی شامل شبکه توزیع محتوا، سرور ابری، DNS ابری، خدمات میزبانی ویدئو (VoD)، پخش زنده و همچنین سرویس‌های نظارت و تحلیل داده‌ها را ارائه می‌دهد.
بانک‌ها، مؤسسات مالی و کسب‌وکارهای فین‌تک با استفاده از محصولات و خدمات ابری دراک می‌توانند به امکانات جهانی و قابلیت‌های امنیتی پیشرفته دست یابند و با سرعت و امنیت بیشتری به سمت تحول دیجیتال حرکت کنند. اگر برای تمامی مراحل این مسیر -از نیازسنجی و طراحی زیرساخت‌ها تا تأمین منابع، استقرار، نگهداری و توسعه راهکارهای زیرساختی، پردازشی، امنیتی و پشتیبان‌گیری— به دانش و تجربه متخصصان فنی نیاز دارید، ابر دراک در کنار شماست. برای کسب اطلاعات بیشتر، لطفاً با شماره تلفن ۰۲۱۹۱۰۱۴۱۹۷ تماس بگیرید.
منبع: McKinsey
