با ظهور نسل پنج تلفن همراه یا 5G می‌بایست منتظر تغییرات بزرگی در حوزه ارتباطات باشیم. از تغییر در تولید محتوا گرفته تا استفاده از فناوری‌های ذخیره‌سازی، پردازش و تحلیل داده‌ها. این تغییرات نیاز به زیرساخت‌های به‌روزتری دارد که در این مقاله درباره‌ی آن صحبت خواهیم کرد.
گفته می‌شود تا سال ۲۰۲۲ حجم کل داده‌های تولید شده در دنیا به ۷۱ اگزابایت می‌رسد. این حجم گسترده به معنی نیاز به زیرساخت‌های بهینه‌تر برای انتقال، نگه‌داری و پردازش داده‌ی تولید شده می‌باشد.
Cloudification
تا یکی دو سال پیش اصلی‌ترین کاربرد شبکه‌های ابری در ذخیره سازی و استفاده از داده‌ها به صورت توزیع‌شده بود. اما با پیشرفت سرویس‌های ابری حجم مهاجرت سرویس ها به ارائه خدمات بر روی بستر ابری رشد فزاینده‌ای گرفت.
Cloudification یا ابری سازی اصطلاحی است جدید به معنی مهاجرت یک سرویس بر بستر رایانش ابری و اینترنت است. با گسترش استفاده از اینترنت شرکت‌های بزرگ بسیاری سعی کردند به سمت استفاده از فناوری‌های ابری حرکت کنند تا آن‌جا که این اصطلاح در زبان انگلیسی به کلمه‌ای به معنی مهاجرت به بستر رایانش ابری تبدیل شد.
اکنون کمتر سرویس بزرگی را می‌شناسیم که خدمات خود را به صورت Stand-Alone ارائه دهد. نمونه بارز این موضوع تغییر رویکرد شرکت‌های نرم‌افزاری بر ارايه مدل جدیدی از نرم‌افزارها به جای نسخه‌های سازمانی (Enterprise) بود.
SaaS
این مدل جدید SaaS نام داشت و شرکت‌های خریدار به‌جای خرید یک نسخه از نرم‌افزار و نصب آن بر روی سرورها یا سیستم‌های شرکت بر روی یک فضای ابری سرویس خود را دریافت می‌کردند. نمونه بارز این تغییر، مهاجرت سرویس Office مایکروسافت به Office 360 بود.
گسترش Cloudification باعث شد سرویس‌هایی مانند سرویس‌های شرکت Adobe همچون AutoCad و …. خرده خرده به سمت مهیا شدن برای انجام پروژه‌های گروهی حرکت کنند. برای مثال، گروهی از معماران را تصور کنید که بدون نیاز به حضور فیزیکی در کنار هم، بر روی یک پروژه در فضای AutoCad کار می‌کنند.
انجام این کار و کارهای مشابه نیازمند یک رایانش ابری قدرتمند در تمامی لایه‌ها و زیرساخت ارتباطی قدرتمند است.
با حضور مجموعه نرم‌افزارهایی که بر روی بستر ابری کار می‌کنند امروزه نه تنها داده‌ها بر بستر ابر ذخیره می‌شوند بلکه در فضای ابری نیز تولید می‌شوند. از این رو استفاده از خدمات ابری از لایه‌های پایین‌تر به لایه‌های بالاتر رسیده و کاربر نهایی به جای تولید و ذخیره‌سازی اطلاعات بر روی سیستم خود به سمت تولید و ذخیره‌سازی آن‌ها بر روی سرویس‌های ابری حرکت خواهد کرد.
به مرور زمان عکس‌های گرفته شده بر روی تلفن‌های همراه به جای ذخیره‌سازی بر روی گوشی بر روی حساب ابری کاربر ذخیره گردید و با تغییر گوشی یا ورود به حساب، از هر سیستم دیگر به آن دسترسی امکان‌پذیر بود.
رایانش ابری
رایانش ابری قدرتمند در کنار زیرساخت ارتباطی مطمئن تعیین‌کننده‌ی نحوه‌ی استفاده از سرویس‌هاست.
ایام کرونا فرصت خوبی برای دیدن توانمندی فناوری‌های پخش آنلاین و آفلاین بود. شاید می‌توانستیم سرویس بهتری در این ایام داشته باشیم اگر رشد فناوری‌های ابری به میزان نیازمندی مردم اتفاق افتاده بود. نمونه‌ی خوب این موضوع، کنسرت همایون شجریان به صورت Live Stream بود.
شاید گزاف نباشد که بگوییم رایانش ابری و اتصال پایدار تنها راه‌های ورود به عصر نوین تکنولوژی هستند.
تکنولوژی 5G
اما منظور از اتصال پایدار چیست و تکنولوژی 5G چه کمکی به آن می کند؟
تکنولوژی 5G که به نسل پنجم تلفن همراه نیز اطلاق می‌شود، می‌تواند سرعت انتقال بر روی دستگاه‌های تلفن همراه یا دستگاه‌های استفاده کننده از شبکه‌های سلولی را تا ۱۰ گیگابیت بر ثانیه افزایش دهد. این امر موجب بهبود کیفیت اتصال نیز خواهد گردید. خود این امر باعث افزایش تولید محتوا می‌شود، کسب‌وکارهای بسیاری ایجاد شده و نیاز به رایانش ابری بیشتر از قبل خواهد گردید.
5G چه مزایایی نسبت به نسل‌های قبل از خود دارد؟
میزان تاخیر (Latency) در شبکه‌های 5G به حدود ۱ میلی ثانیه کاهش پیدا کرده است که این رقم در مقایسه با شبکه‌های 4G که ۳۰ میلی ثانیه و شبکه های 3G با ۱۰۰ میلی ثانیه یک بهبود فوق‌العاده را نشان می‌دهد. بنابراین تمام انتقال‌هایی که Near Real Time هستند بهبود پیدا خواهند کرد. مانند استریمینگ، ربات‌های جراح. به همچنین اینترنت اشیا به ورود فناوری 5G متحول خواهد شد.
در حوزه‌ی بازی‌های آنلاین، به شرط وجود شرایط مناسب در زیرساخت‌های ارتباطی کشور، Ping تا حد خوبی کاهش پیدا می‌کند و فضا را برای طرفداران بازی‌های آنلاین بهبود می‌بخشد.
نرم‌افزارهای P2P
هر چند با افزایش سرعت احتمال حرکت به سمت نرم‌افزارهای P2P افزایش پیدا می‌کند، اما همزمان دیگر نرم‌افزارهای آنلاین گوشی‌های هوشمند نیز افزایش پیدا خواهند کرد. اگرچه استفاده بیشتر از فناوری‌های P2P به معنی استفاده کمتر از فضاهای ابری برای به اشتراک گذاشتن تصاویر، ویدیو و انواع فایل باشد، اما در مورد انجام کارهای محاسباتی داستان متفاوت است. حجم تولید و انتقال اطلاعات با پدیدار شدن نسل ۵ تلفن همراه به صورت نمایی افزایش پیدا خواهد کرد. این موضوع نیاز به ذخیره‌سازی، پردازش و در نهایت تحلیل داده‌ها را نیز به گونه‌ای چشم‌گیر افزایش خواهد داد.
۳ حوزه Big Data، Augmented Reality و Edge Computing نقطه اصلی تلاقی رایانش ابری و نسل پنجم تلفن همراه هستند. خصوصیت این حوزه‌ها نیاز به سرعت بالا برای ارسال اطلاعات و نیاز به محاسبات بر بستر توزیع‌شده هست.
5G در ایران
تا راه‌اندازی و استفاده کاربردی از این فناوری در ایران فاصله زیادی داریم اما ورود این فناوری هر چند به صورت آزمایشی در ایران نشان‌دهنده‌ی گسترش استفاده از زیرساخت‌های با سرعت بالاتر و اتصال پایدارتر است.
رایانش ابری قوی‌تر نیازمند اتصال پایدارتر و سرعت بیشتر نیازمند وجود زیرساخت‌های قوی‌تر رایانشی است.
امید که شاهد نتایج این رشد در زیرساخت‌های کشور باشیم.
منابع
“Cloud Computing and 5G: Intelligence to Transform the Network.” Intel, https://www.intel.com/content/www/us/en/wireless-network/5g-cloud-computing.html.